Page 3 - Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Raport 2017 nr 2: Dzieci

DZIECI_NR_2_A4_Layout 1 10/08/2017 16:55 Page 3

No 2 RaPORT 2017: DZIECI

Lager in Konstantinow:

Obóz Przesiedleńczy

w Konstantynowie Łódzkim

anna Smutek // XXVI LO w Łodzi

Konstantynów Łódzki to niewielka miejscowość niedaleko
Łodzi z bogatą tradycją i piękną patriotyczną historią.
Mieszkam tu od urodzenia. Mam tutaj rodzinę i przyjaciół.
Każdego roku w Święto Zmarłych, 1 listopada, wraz z mamą
zapalamy znicz przy ulicy Łódzkiej 27, miejscu męczeństwa
dziesiątków tysięcy Polaków z Kraju Warty i około 1500 3
dzieci z byłego ZSRR, głównie z Białorusi i Ukrainy. Pragniemy
w ten sposób uczcić pamięć tych, którzy cierpieli w nieludzkich
warunkach w znajdującym się tutaj największym obozie Zdjęcie z ceremonii odsłonięcia Pomnika Polskich
przesiedleńczym w administracji Centrali Przesiedleńczej Ofiar Obozu Niemieckiego w Konstantynowie Łódzkim 4
w Łodzi – Lager in Konstantinow – symbolu hitlerowskiej
okupacji Konstantynowa w okresie II wojny światowej.

Obóz utworzony został 5 stycznia niów wahała się od 800 do 5000 gwałtowny wzrost zachorowań 1943 r., w oparciu o rozporządze-
1940 r. w zabudowaniach zlikwi- osób). Ciągły głód, brak jakiego- (choroby żołądkowe, jelitowe, ne- nie Heinricha Himmlera z 26 sty-
dowanej fabryki włókienniczej kolwiek wyposażenia (poza barło- rek, uszu, zapalenia opon mózgo- cznia 1943 r. (w sprawie postępo-
braci Schweikert. Jego więźniami wych, gruźlica, szkarlatyna, wania z dziećmi partyzantów z te-
gami ze słomy), spanie na gołej
były tysiące rodzin polskich, podłodze lub cemencie, brak na- biegunki i dur brzuszny) i liczne renów byłego ZSRR), utworzono
przede wszystkim wielodzietnych, leżytej opieki lekarskiej oraz urzą- zgony. Zmarło w nim wiele tysięcy obóz dla dzieci. Przebywały tutaj
wysiedlonych z Wielkopolski (w miej- ludzi – zidentyfikowano zaledwie dzieci białoruskie i rosyjskie
dzeń sanitarnych powodowały
sce usuniętych Polaków sprowa- 700 osób. Największa śmiertel- z okolic Witebska i Smoleńska,
dzano i osiedlano tam tysiące ro- ność była wśród dzieci do 6 lat. które zatrzymane zostały przez
dzin niemieckich), które po nie- Ogółem przez piekło tego obozu policję bezpieczeństwa podczas
długim w nim pobycie przesied- przeszło 42 000 osób. Wśród nich walk z tamtejszą partyzantką. Do
lane były do Generalnego Guber- było również m.in.: 500 Żydów obozu w Konstantynowie trafiły
natorstwa bądź wywożone na polskiego pochodzenia, 450 z obozów koncentracyjnych na
roboty przymusowe do III Rzeszy. księży z diecezji łódzkiej, poznań-
Majdanku i w Potulicach. Było ich
Z upływem czasu obóz zapełniał skiej, włocławskiej i częstochow- od 800 do 1200. Obóz obsługi-
się wysiedloną ludnością, która skiej, znana przed wojną pisarka wała i nadzorowała niemiecka po-
z różnych względów nie została Maria Rodziewiczówna i pocho-
licja i kilku SS-manów znających
zakwalifikowana do pracy w Rze- dząca ze Środy, a obecnie miesz-
język rosyjski.
szy. Niestety, stopniowo zmieniał kająca w Warszawie, Marianna
Więźniów zmarłych w Lager in
się w swego rodzaju więzienie, Grynia, która jako dziecko została
Konstantinow Niemcy grzebali
w którym przetrzymywano osoby osadzona w tym obozie. Szcze-
przez rok, a niekiedy i dłużej góły pobytu w nim opisała w różnych miejscach cmentarza
katolickiego w Konstantynowie,
– bez decyzji i perspektyw co do w książce pt. Wypędzeni. Lager in
dalszego ich losu. Konstantinow. W jednym z wy- później w specjalnie wydzielonym
Warunki pobytu w tym obozie były wiadów powiedziała, że według miejscu.
tragiczne. Więźniowie byli trzy- niej obozy przesiedleńcze były Według opinii historyków IPN, wy-
mani cały czas w jednym, nie- gorsze niż koncentracyjne. danych w 1979 r., a także samych
ogrzewanym budynku, nie mieli Na przełomie sierpnia i września więźniów, Lager in Konstantinow
możliwości choćby otwarcia w nim był jednym z najcięższych obo-
okien. Nie można było wychodzić Współczesny wygląd budynków, na terenie zów przesiedleńczych (przede
na zewnątrz – panowało nad- 3 wszystkim ze względu na panu-
mierne zagęszczenie (liczba więź- których funkcjonował obóz przesiedleńczy w Konstantynowie jący tam głód).